Serjimêriya sala 2021-an eşkere kir ku li bajara Tuwumba de nuha mezintirîn koma êzîdiyan li Avusturalya ye jîana xwa dike. U zimanê wan ê kevneşopî piştî Îngilîzî duyemîn zimanê, ku herî zef tê axaftin li Tuwumbayê. Dane nîşan dide ku 1962 kes li bajêr li malê bi vî zimanî diaxivin.
Rêvebira Karûbarên Penaber û Koçberan (TRAMS) ya Toowoomba Keyt Weneybils got ku serjimêrî ronî kiriye ka çend kes hewcedarê alîkariya domdar in da ku bi cih bibin û bi tena serê xwe bijîn.
“Me pênc sal derbas kir û ji hukûmeta [federal] re got ku bi rastî ji ber ku bêtir penaberên me têne, hewcedariya me bi fonek zêdetir heye,” Xanim Weneybils got.
Fona TRAMS, ku ji bo dayîna xebatkarên civakî û wergêran tê bikar anîn, di sala 2018-an de ji 380,000 $ salê daket 240,000 $ salê di nav pênc salan de.
“Di heman demê de, di hejmara kesên ku dikevin xizmetê de zêdebûnek hebû, lê ew hemî nezelal bû, ji ber ku daneyên serjimara dawî ya ku cem me hebû, berî hatina civaka Êzîdî bu:” Xanim Weneybils got.
“Di dawiyê de daneyên me yên hene ku pir eşkere ji me re dike ku me nuha nifûsek girîng heye, 1.5% (2430 kes) ezdîne.
” Civaka mezin dibe Serjimartinê her weha diyar kir ku ji sedî 20 êzîdiyên Awustralya yên jicîhûwarkirî yên ku ji êrîşên Dewleta Islamî reviyan, niha Tuwumba dibêjin malên xwe duyamîn.
Hayam Alkhudher bi xwe penaberekî Êzidî ye û niha li TRAMSê stajyerê dike. Ew bi xwe dizane ku piştgirî çiqas girîng e ji bo hevalên we yên civatê yên ku li Tuwumba dest bi jiyanek nû dikin. “Ew tên vir û ji sifirê dest pê dikin. Her kesê ku diçe cîhek nû, fêrî zimanek din dibe û hewl dide ku pergalê fam bike, ji bo gelek ji wan, ew pir e, “wê got. Lê Xanim Alkhuder got ku barê kar pir giran e. Ew yek ji çar xebatkarên civakî ye ku tevî penaber û koçberên din ên nû hatine, xizmeta tevahiya civaka Êzidî dike. Bi ser de, tenê çar wergêrên kurmancî yên pejirandî hene, di nav wan de Naîf Reşo, 25 salî, ku her roj sê malbatan dibîne. “Her rewş cûda ye – sîteya rast, karûbarên navxweyî, koçberî, hemî pirsgirêkên ku em her roj rû bi rû dimînin,” wî got. “Ew diçin xaniyan û hemî deverên din û wergêrek dixwazin, lê ji wan re zehmet e ku kesek bibînin ku alîkariya wan bike.”
Birêz Raşo got ku gelek malbat pişta xwe bi alîkariya zarokên xwe yên bi îngilîzî diaxivin. “Ez qebûl nakim ku malbat zarokan ji bo wergerê bikar bînin ji ber ku ew tenê zarok in,” wî got. Çar sal piştî ku Dhakhil Al-Ali li Tuwumba bi cih bû, ew hîn jî bi astengiyek zimanî re rû bi rû dimîne û xwe dispêre TRAMS da ku karên rojane yên mîna bac û kaxezên qanûnî biqedîne. “Hemû zarokên min pir baş bi Îngilîzî diaxivin. Li malê em hewl didin bi hev re biaxivin, lê ez hin gotinan ji bîr dikim, “wî got. “Dema ku ez hatim Australya, jinek hat mala min da ku hînî jina min bike Îngilîzî û ew tê û alîkariya min dike dema ku ez herim ofîsê an li ser kare kirê. Ew jinek ecêb û hêja ye.”
TRAMS daneyên herî dawî yên serjimartinê bikar tîne da ku doza xwe ji bo zêdekirina fonên hukûmetê pêş bixe. “Em hêvîdar in ji ber ku hukûmeta federal a heyî berê eşkere kiriye ku ew penaberan qebûl dike,” got xanim Weneybils Birêz Reşo jî qebûl kir û diyar kir ku tevkariya civaka Êzidî ya ji bo jiyana civakê hêjayî veberhênanê ye. “Ew dikanên nû vedikin û xaniyên nû dikirin û zarokên wan dibistanê diqedînin, ku ev pir xweş e,” wî got. “Em beşek ji civakekê ne û xweş e ku em vê yekê ji Êzdiyan bibihîn.”
www.abc.net.au dinvîse
